Diagnostyka endoskopowa gruczołów ślinowych (ślinianek)

Sialoendoskopia jest nową, minimalnie inwazyjną metodą umożliwiającą bezpośrednie obejrzenie wnętrza przewodów wyprowadzających dużych gruczołów ślinowych (tj. ślinianki podżuchwowej i przyusznej). Ze względu na niewielkie wymiary tychże przewodów (od 1,2 do 1,5 mm) stworzenie miniaturowych układów optycznych do ich badania stało się możliwe dopiero niedawno dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych materiałów i technologii. Metoda ta pozwala na zdiagnozowanie znacznego odsetka pacjentów z zapalnymi i nienowotworowymi schorzeniami ślinianek, którzy wcześniej pozostawali niezdiagnozowani pomimo stosowania nowoczesnych radiologicznych technik obrazowania. Ponadto w trakcie sialoendoskopii można wykonać zabiegi usunięcia patologii ze światła przewodów wyprowadzających ślinianek.

Sialoendoskopia, badanie ślinianek – co musisz wiedzieć?

1. Wskazania do badania:

Głównymi wskazaniami do przeprowadzenia sialoendoskopii są nawracające bolesne i niebolesne obrzmienia, choroby dużych gruczołów ślinowych, które są objawem upośledzonej drożności układu przewodów wyprowadzających ślinę z miąższu ślinianki. Najczęstszą przyczyną obturacji jest kamica ślinianek, rzadziej zwężenie przewodu wyprowadzającego. Innymi patologiami utrudniającymi odpływ śliny ze ślinianek są: czopy śluzowe, polipy błony śluzowej, ciała obce, zagięcie przewodu wyprowadzającego.

Pozostałymi wskazaniami do sialoendoskopii są: nawracające młodzieńcze zapalenie ślinianki przyusznej, zespół Sjögrena, zakażenie wirusem HIV, a ostatnio również łagodne nowotwory ślinianek.

2. Przygotowanie i przebieg badania:

Przeprowadzenie sialoendoskopii jest zawsze poprzedzone konsultacją specjalisty w zakresie otorynolaryngologii lub chirurgii szczękowo-twarzowej oraz badaniem USG ślinianek. Wskazane jest również oznaczenie grupy krwi, badania morfologii oraz układu krzepnięcia krwi. U osób dorosłych zabieg wykonywany jest najczęściej w znieczuleniu miejscowym i nie wymaga szczególnego przygotowania ze strony pacjenta. W przypadku dzieci oraz jeżeli czas wykonania procedury może przekroczyć 2 godziny zalecane jest znieczulenie ogólne i wówczas pacjent musi pozostawać na czczo przez 6 godzin poprzedzających zabieg.

Sialoendoskop wprowadzany jest do światła przewodu wyprowadzającego ślinianki przez jego naturalne ujście w obrębie jamy ustnej (ujście przewodu ślinianki podżuchwowej znajduje się pod językiem na dnie jamy ustnej w okolicy wędzidełka języka, natomiast ujście przewodu ślinianki przyusznej położone jest na błonie śluzowej policzka na wysokości drugiego, górnego zęba trzonowego). Wcześniej ujście przewodu zostaje rozszerzone za pomocą zestawu sond o wzrastającej średnicy. W przypadku stwierdzenia zmian patologicznych w obrębie przewodu wyprowadzającego istnieje możliwość ich usunięcia podczas tej samej procedury. Służą do tego mikronarzędzia (kleszczyki, wiertła, koszyki, itp.) wprowadzane przez kanał roboczy endoskopu. Ewentualne zwężenia przewodów zostają poszerzone przez niskociśnieniowe balony lub za pomocą zestawu zgłębników o wzrastającej średnicy.W niektórych przypadkach do przewodu wyprowadzającego wprowadzany jest stent zapobiegający bliznowaceniu, który pozostaje tam przez około 7-10 dni.

Po zabiegu pacjenci rutynowo przyjmują antybiotyk, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz leki rozkurczowe. Ponadto wskazany jest masaż ślinianki poddanej zabiegowi.

3. Jakie informacje uzyskujemy dzięki badaniu?

Zastosowanie sialoendoskopii pozwala zdiagnozować i leczyć większość z patologii powodujących obturacyjne choroby dużych gruczołów ślinowych. Dodatkowo metoda ta coraz częściej wykorzystywana jest w diagnostyce łagodnych nowotworów ślinianek umożliwiając w sposób minimalnie inwazyjny pobranie wycinków do badania histopatologicznego.