Krwawienie z nosa u dzieci - epistaksja

Krwawienie z nosa, zwane także epistaksją, występuje często u dzieci w wieku od 3 do 10 lat, zdarza się również u nastolatków w okresie dojrzewania. Choć może wyglądać na to, że podczas krwotoku utracono dużo krwi, rzadko zdarza się, aby z tego powodu pojawiły się jakiekolwiek poważne problemy zdrowotne, jak np. anemia. Krwawienie ma zazwyczaj łagodny przebieg i zwykle zatrzymuje się w czasie krótszym niż 10 minut. Badanie dzieci zgłaszających się do amerykańskiego oddziału ratunkowego pokazało, że większość pacjentów przestała krwawić, zanim zostali oceniani przez lekarza. Spośród niewielkiej liczby osób, które wymagały leczenia, u 93% łatwo zatamowano krew dzięki prostym zabiegom, takim jak ucisk na przednią część nosa.

W zależności od umiejscowienia pękniętych naczyń krwionośnych, krwawienie jest klasyfikowane jako przednie lub tylne. U dzieci, najczęstszym jest przedni krwotok, z krwią pochodzącą z przedniej części nosa (z jednego nozdrza). Jest spowodowane pękaniem małych naczyń krwionośnych wewnątrz nosa. Tylny krwotok z nosa pochodzi z jego najgłębszej części, z jednego lub z obu nozdrzy. U dzieci występuje rzadko, częściej u osób starszych, z wysokim ciśnieniem krwi lub po urazach nosa czy twarzy. W większości przypadków jest on trudniejszy do kontrolowania, niezależny od przyjmowanej pozycji ciała i może trwać wiele godzin.

Główną przyczyną przednich krwawień z nosa jest suche powietrze. Zarówno podgrzane powietrze w pomieszczeniach, jak również suchy klimat podrażniają i odwadniają błony nosowe. Drugim w kolejności powodem jest wybieranie „strupów” w nosie składających się z wysuszonego śluzu i martwych komórek. Przeziębienie może również podrażnić błonę nosową. Krwawienie następuje po wielokrotnym wydmuchiwaniu nosa. Także alergie mogą powodować problemy, głównie za sprawą przepisywanych przez lekarzy leków przeciwhistaminowych lub zmniejszających ukrwienie. Niekiedy uraz lub uderzenie w nos mogą doprowadzić do krwawienia. Choć większość przypadków nie stanowi poważnego problemu, to jeśli uraz twarzy, powoduje krwawienie, którego nie można zatrzymać po 10 minutach lub występują inne obawy, należy natychmiast skorzystać z opieki medycznej. Również każda choroba, w której występują objawy zatkanego nosa i podrażnienia może powodować epistaksję. W rzadkich przypadkach częste krwawienia z nosa są spowodowane problemami związanymi z krzepnięciem krwi. Jeśli u dziecka występuje krwawienie z nosa, które nie ma związku z wymienionymi powyżej przyczynami lub powtarza się ono częściej niż raz w tygodniu, zalecana jest konsultacja z lekarzem. Zwykle częste krwawienia z nosa są łatwe w leczeniu. Czasami małe naczynia krwionośne wewnątrz nosa są podrażnione i nie goją się, co zdarza się przeważnie u dzieci z trwającymi alergiami lub z tendencją do częstych przeziębień.

Należy również natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli krwotok nie ustępuje po dwóch próbach zatamowania, w ciągu 10 minut ciągłego ucisku, jest wynikiem uderzenia w głowę (a nie w nos) lub gdy dziecko skarży się na ból lub zawroty głowy, a także gdy jest spowodowany włożeniem ciała obcego do nosa. Konsultacji lekarskiej wymagają również krwawienia, które występują gdy dziecko niedawno zaczęło przyjmować nowe leki lub krwawi także z innego miejsca (na przykład dziąseł).

W przypadku wystąpienia krwawienia, należy poprosić dziecko, żeby usiadło i pochyliło się lekko do przodu. Aby zapobiec połknięciu krwi i ewentualnym wymiotom, dziecko nie powinno leżeć. Odradza się również wsunięcie głowy między kolana, ponieważ taka pozycja może nasilić krwawienie. Następnie należy delikatnie ścisnąć skrzydełka nosa przez 5 do 10 minut (dziecko w tym czasie powinno oddychać przez usta). Można również zastosować zimny kompres na grzbiet nosa i kark. Jeśli krwawienie się nie zatrzyma, zaleca się powtórzenie powyższych kroków. Gdy krwawienie ustanie, można nawilżyć śluzówkę solą fizjologiczną lub wodą morską.

Bardziej inwazyjne opcje obejmują chirurgiczne zamknięcie naczyń krwionośnych, w tym  podwiązanie i koagulację (użycie energii elektrycznej lub ciepła do „przypalenia” krwawiącego naczynia krwionośnego), a także embolizację naczyń krwionośnych (zamknięcie naczynia specjalnymi środkami). Powyższe metody są  uważane za ostateczność w leczeniu krwawień z nosa. Proces iniekcji może powodować szkodliwe skutki uboczne, jak np. udar nerwowy, porażenie nerwu twarzowego  lub ślepotę (ok. 4% przypadków). Ryzyko mniej groźnych powikłań, takie jak krwiak, wynosi ok. 10%.

Jeśli omawiana dolegliwość często powtarza się, warto spróbować jej zapobiegać poprzez korzystanie z nawilżacza powietrza, niepalenie w domu oraz w pobliżu dziecka, a także ochronę błon śluzowych za pomocą wazeliny, kropli do nosa z solą fizjologiczną lub soli fizjologicznej. Warto również porozmawiać z lekarzem, jeśli dziecko ma alergie, które mogą prowadzić do epistaksji. Przy nawracających krwotokach z nosa, zachęcamy do odwiedzenia kliniki Optimum.

Na naszym blogu przeczytasz również jak obkurczyć trzeci migdał u dziecka.